საკითხები: რიცხვების აღქმა; სიბრტყეზე ორიენტირება
მასალები: ასეულის ცხრილი; ფანქრები; სახატავი ფურცელი
რა წყობას მივიღებთ, თუ ცხრილს გარკვეული კანონზომიერებებით გავაფერადებთ?
რატომ არის კარგი აქტივობა
ასეულის დაფის გაფერადება შესანიშნავი აქტივობაა ბავშვებისთვის, რათა აღმოაჩინონ ცხრილში არსებული კანონზომიერებები, რაც რიცხვების ზრდის წესის ვიზუალიზაციაში დაეხმარებათ. მოცემული დავალება საგაკვეთილო პროცესს სახალისოს გახდის.
დაწყება
გაკვეთილი სასურველია დაიწყოს შეკითხვით, თუ რამდენი რიცხვში ვხვდებით ციფრ 0-ს. ამის შემდეგ თხოვეთ ბავშვებს რომ ყველამ გააფერადოს ის რიცხვები, რომელშიც ციფრი 0-ია ( მაგ :10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90, 100). ასე გაფერადდება მხოლოდ ათეულები. შემდეგ ვკითხულობთ: რამდენი რიცხვი გაფერადდება, თუ მხოლოდ ერთნიშნა რიცხვებს გავაფერადებთ? მხოლოდ ორნიშნა რიცხვებს გავაფერადებთ? სამნიშნა რიცხვებს გავაფერადებთ?
გამოიცანი წინასწარ თუ რომელ შემთხვევაში გაფერადდება უფრო მეტი რიცხვი, ერთიანების, ორიანების თუ შვიდიანების გაფერადების დროს? შესაძლებელია ბავშვებმა იმუშაონ პატარა ჯგუფებში და გააფერადონ ის რიცხვები, რომლებიც მოცემული ექნებათ პირობით. იდეალურ შემთხვევაში თითოეულმა ჯგუფმა უნდა გააფერადოს 10 სხვადასხვა ცხრილი მაინც, სადაც სხვადასხვა ტიპის დავალებები ექნებათ მოცემული. რომელიმე ციფრი უფრო ხშირად ხომ არ შეგხვდათ ცხრილში ვიდრე დანარჩენები?
დავალება შეიძლება იყოს მრავალფეროვანი, შეგვიძლია გამოვიყენოთ ბიჯები და ვუთხრათ რომ დაიწყო შვიდიდან და გააფერადონ ყოველი მეხუთე რიცხვი. ან შევთავაზოთ რომ გააფერადონ კენტი რიცხვები. გააფერადონ ლუწი რიცხვები თითო ლუწი რიცხვის გამოტოვებით და შემდეგ დავსვათ კითხვა თუ რამდენის ბიჯით იზრდებიან ასეთ შემთხვევაში რიცხვები.
სააზროვნო კითხვები
- რა კანონზომიერებას ხედავთ?
- არის რომელიმე რიცხვი, რომელიც ორ სხვადასხვა ფერში გვაქვს გაფერადებული? მაგალითად, როდესაც ისეთ რიცხვებს ვაფერადებდით რომლებშიც ციფრი 3-იც და ციფრი 5- იც გვხვდება. ხომ არ მოხდა რაიმე ეტაპზე გადაფარვა?
- რამდენი რიცხვი გააფერადე ერთიანების გადაფარვის დროს? საიდან იცი რომ ყველა ის რიცხვი გააფერადე რომლებშიც ერთიანი გვხვდება.
- შეეცადე ჩაწერო და დაიმახსოვრო, რამდენი ისეთი რიცხვია ცხრილში, რომელის ჩაწერის დროსაც აუცილებლად ვიყენებთ 5-იანს(ან ნებისმიერ სხვა ციფრს).
შეჯამება
შეაჯგუფეთ ბავშვები ერთად, რათა იმსჯელონ, თუ რას მიაკვლიეს დამოუკიდებლად. რომელი ციფრი შეხვდათ ყველაზე ხშირად და რომელი შეხვდათ ყველაზე იშვიათად. მოსწავლეებმა უნდა შეამჩნიონ რომ ნებისმიერი რიცხვი, რომელშიც ურევია კონკრეტული ციფრი 1-დან 9-ის ჩათვლით, შეხვდებათ 19-ჯერ, ზუსტად ერთიდაიგივე პრინციპის გათვალისწინებით. რიცხვები განაწილებული არიან ვერტიკალურ და ჰორიზონტალურ სვეტებად.
საბოლოო გამოწვევად კი დაასახელებინეთ ის რიცხვები რომლებიც მთავრდება ციფრით „2“ და შემდეგ ის რიცხვები რომლებიც იწყება ციფრით „2“. დაწერეთ დაფაზე მას შემდეგ , როცა ისინი დაგისახელებენ. ასეთი რიცხვი 20 ერთეული გექნებათ! ქვემოდ მოცემულია სრული ჩამონათვალი: ერთი ვერტიკალური და ერთი ჰორიზონტალური სვეტი
ვერტიკალური: 2, 12, 22, 32, 42, 52, 62, 72, 82, 92,
ჰორიზონტალური: 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29
მაგრამ ჩვენ რომ 19 დავთვალეთ ასეულის ცხრილში? რომელ შემთხვევაში შეგვეშალა? დარწმუნდით, რომ ამ გამოწვევას დაასრულებთ საბოლოო დანასკვით, რომლის შედეგადაც ბავშვები დაინახავენ რაშია პრობლემა. რომ რიცხვი 22 ორჯერ მეორდება, ერთხელ ვერტიკალურ, ხოლო ერთხელ ჰორიზონტალურ მწკრივში.
რჩევები
- სააზროვნო კითხვა ბავშვებისთვის: რამდენ რიცხვში შეხვდით ციფრ 4-ს? ციფრ 7-ს?
- ეს არის აქტივობა მარტივი ინსტრუქციებით. როგორც კი მოსწავლეებს მიუთითებთ თუ რა რიცხვი უნდა გააფერადონ, მათ შესაძლებლობა ექნებათ ზედმეტი შეფერხების გარეშე დაიწყონ მუშაობა.
დახურვა
სთხოვეთ მოსწავლეებს ჯერ მათ მეწყვილეს, შემდეგ კი მთელს კლას აუხსნან, თუ რატომ გვხვდება ასეულის ცხრილში 3-იანის შემცველი რიცხვი 19-ჯერ.
დასვით კითხვები იმის შესახებ, თუ რა უზუსტობაა შემდეგ წინადადბებში: “ასეულის ცხრილში მხოლოდ 10 რიცხვი გვაქვს, რომელთა ერთეულების თანრიგზე გვიწერია ციფრი 3, მაგალითად: 3, 13, 23, 33… 93. ასევე 10 რიცხვია რომლის ათეულების თანრიგზე გვიწერია ციფრი 3, მაგალითად: 30, 31, 32… 39. Მაშინ 10+10=20, ჩვენ კი ვამბობთ რომ ისეთი რიცხვი რომელსაც 3-იანი ურევია მხოლოდ 19 გვაქვს, რატომ?”